CHLB ĐỨC – Các nhà máy điện hybrid mặt trời, bao gồm quang điện và lưu trữ pin (PV+BESS) (photovoltaics and battery storage), ngày càng trở nên quan trọng trong việc đảm bảo hệ thống năng lượng ổn định. Thực tế, chúng là chủ đề của diễn đàn Intersolar forum và hội thảo Intersolar europe conference tại hội chợ Intersolar Europe 2025, nơi thảo luận về các cơ hội, khó khăn và mô hình kinh doanh của các nhà máy điện hybrid.

Công suất điện mặt trời trên khắp thế giới đã đạt mức kỷ lục 2,2 terawatt vào năm 2024. Tuy nhiên, sự phát triển ngày càng tăng của quang điện cũng đặt ra những vấn đề, cụ thể là giá điện âm và lưới điện quá tải vào thời điểm phát điện cao điểm, do thiếu các giải pháp lưu trữ. Các nhà máy điện hybrid cung cấp một giải pháp tạm thời, bằng cách lưu trữ điện mặt trời và hòa vào lưới điện sau đó. Điều này cải thiện khả năng tích hợp lưới điện và tăng lợi nhuận của các dự án năng lượng tái tạo bằng cách tận dụng chênh lệch giá.

Nước Anh – quốc gia tiên phong ở châu Âu
Với 62% thị phần châu Âu, Anh là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực hệ thống quang điện và lưu trữ pin (PV+BESS) tại châu Âu. Điều này là nhờ vào các công cụ tài trợ có mục tiêu, như:
– Thị trường công suất (capacity market)
– Hệ thống hợp đồng chênh lệch (CFD – contract for difference)
– Đẩy nhanh thủ tục phê duyệt/ cải cách quy định.

Có nên cho phép sạc pin từ lưới điện không? Đó là câu hỏi trị giá hàng triệu đô la
Việc mở rộng ở các nước châu Âu khác đang chậm lại so với tiềm năng, một phần do những rào cản về quy định. Một vấn đề gây tranh cãi là liệu các hệ thống lưu trữ pin có nên được phép lấy điện xám từ lưới điện hay không. Ở nhiều nơi, quy định được áp dụng rằng nếu hệ thống năng lượng tái tạo được trợ cấp, hệ thống lưu trữ chỉ được phép sạc bằng điện tái tạo. Tuy nhiên, việc sử dụng linh hoạt hệ thống lưu trữ pin, bao gồm tùy chọn sạc từ lưới điện, không chỉ cải thiện tính khả thi về mặt kinh tế của các nhà máy điện hybrid mà còn mang lại sự linh hoạt, giúp ổn định lưới điện.

Trọng tài năng lượng – giao dịch điện như một mô hình kinh doanh
Đây chính là lúc hoạt động chênh lệch giá năng lượng, một mô hình kinh doanh đầy tiềm năng cho các hệ thống quang điện và lưu trữ pin (PV+BESS), trong đó điện được lưu trữ khi có giá thấp và được bán khi giá cao. Vấn đề hiện nay đối với các nhà phát triển dự án là, do sản lượng phụ thuộc vào biến động thị trường và giá cả khó lường, các ngân hàng và nhà đầu tư vẫn còn thận trọng khi tài trợ cho các nhà máy điện hybrid dựa vào chênh lệch giá năng lượng.

Dịch vụ hệ thống và thị trường năng lực cho các hệ thống quang điện và lưu trữ pin (PV+BESS)
Có thể đạt được nguồn doanh thu ổn định hơn, bằng cách tham gia vào các thị trường công suất. Cả Tây Ban Nha và CHLB Đức có kế hoạch giới thiệu các loại thị trường này, nơi công suất được đảm bảo bổ sung sẽ được cung cấp thông qua đấu thầu, bao gồm các nhà máy năng lượng tái tạo có hệ thống lưu trữ pin. Các nhà máy điện hybrid năng lượng mặt trời cũng rất quan trọng đối với sự ổn định lưới điện, vì chúng có thể cung cấp các dịch vụ phụ trợ như điều khiển tần số và điện áp. Bằng cách sử dụng các bộ biến tần hình thành lưới điện, các nhà máy này sẽ dần thay thế quán tính tổng hợp mà các nhà máy điện nhiên liệu hóa thạch trước đây cung cấp.

Công nghệ đã sẵn sàng, nhưng các điều kiện khung thì chưa
Các nhà máy điện hybrid vẫn đang gặp phải một số trở ngại về kinh tế, như:
– Phát sinh phí lưới điện gấp đôi khi nạp và xả hệ thống lưu trữ.
– Không có chương trình hỗ trợ cụ thể nào cho các nhà máy điện hybrid.
– Thủ tục phê duyệt phức tạp để cải tạo hệ thống lưu trữ.
– Hệ thống chứng nhận nguồn gốc của năng lượng (GO – guarantees of origin) cần được thiết kế lại.

Hệ thống lưu trữ năng lượng trong các nhà máy điện hybrid chưa thể sạc điện từ lưới điện nếu điện từ nhà máy điện tái tạo được kết nối và bán kèm chứng nhận nguồn gốc GO. Trong tương lai, các giải pháp đo lường và tính toán chính xác có thể đảm bảo phân biệt giữa điện xám và điện xanh trong khối lượng điện được lưu trữ. Điều này sẽ cho phép áp dụng các hợp đồng mua bán điện cơ bản (PPA – power purchase agreement) và hợp đồng mua bán điện trả theo sản lượng (PPA-pay-as-product) cho các nhà máy điện hybrid – một bước tiến quan trọng hướng tới việc phát triển các mô hình kinh doanh hệ thống quang điện và lưu trữ pin (PV+BESS) bổ sung.

Kết luận: có tiềm năng, nhưng cần có sự quản lý
Hội chợ Intersolar Europe 2025 đã cho thấy các nhà máy điện hybrid là nền tảng cốt lõi của quá trình chuyển đổi năng lượng. Tuy nhiên, cải cách quy định và điều kiện thị trường thân thiện với đổi mới sáng tạo là điều cần thiết để hiện thực hóa tiềm năng của chúng.

Để xem các tin bài khác về “Nhà máy điện”, hãy nhấn vào đây.

 

Nguồn: Intersolar